Özel Gereksinimli Çocuklar İçin KARDEŞ BECERİ DESTEK EĞİTİMİ PROGRAMI (KABEP)

Çocuğun özel bir gereksinimle dünyaya gelmiş olması ve onun aile içindeki varlığı, tüm aile dinamiklerinde değişikliklere yol açmaktadır. Bu durum ailenin psiko-sosyal yaşamına dair yeni bir sürece uyum sağlamaya çalışmasını da beraberinde getirmektedir. Ailede özel gereksinimli

bir çocuğun varlığı, anne ve baba kadar ailede bulunan tipik gelişim gösteren diğer kardeşleri de etkilemektedir. Yapılan araştırmalar özel gereksinimli çocuğun bulunduğu ailelerde tipik gelişim gösteren kardeşlerin ihmal edilen bireyler olabildiklerini göstermektedir.

Bu durum tipik gelişim gösteren kardeşlerin özel gereksinimli kardeşlerine yönelik olumsuz duygu, davranış ve tepki göstermelerine yol açabilmektedir. Tipik gelişim gösteren kardeş kimi zaman özel gereksinimli kardeşini sahip olduğu yetersizliğinden bağımsız düşünüp, bu durumu normalleştirip buna uygun tepkilerde bulunurken, kimi zaman ise özel gereksinimli kardeşini yük olarak görme, ondan utanma, bu durumla baş edememe ve buna bağlı suçluluk hissetme,

kızgınlık duyma, kaçma-kurtulma veya uzaklaşma isteği hissedebilmektedir.  Kimi zaman özel gereksinimli kardeşini koruma, kendini ifade etme gibi üst düzey sorumluluklar alırken kimi zaman da empati kurma, hoşgörülü ve sabırlı olma, kabullenme gibi duygulara uygun

davranışlar sergileyebilmektedirler. Tipik gelişim gösteren çocukların tüm bu duygularının ve gereksinimlerinin anlaşılmasının, ailelerin kardeşler arasında etkileşimi sağlaması, aile içi dengeleri koruması ve çocuk yetiştirmeye yönelik tutumlarını gözden geçirmesi önemlidir.

Özel eğitim alanında önemli bir yeri olan aile eğitim programlarında kardeşlerin önemine vurgu yapmak ve bu konuda yapılacak benzer uygulamalara rehberlik etmek amacıyla oluşturulan bu kitap Kübra Türkahmetoğlu (2022)’nun "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuk ve Tipik Gelişim Gösteren Kardeşine Yönelik Hazırlanan Kardeş Beceri Destek Eğitimi Programı (KABEP) ’nın Etkililiğinin İncelenmesi” başlıklı yüksek lisans tez çalışmasından üretilmiştir. Kardeş Beceri Destek Eğitimi Programı (KABEP), tipik gelişim gösteren kardeş tarafından özel gereksinimli kardeşe uygulanan öz bakım ve günlük yaşam becerilerin öğretimine yardımcı olmak için hazırlanmış olan bir beceri öğretim programıdır. Bu eğitim programı, tipik gelişim gösteren kardeşleri özel gereksinimli kardeşlerine yönelik farkındalık oluşturmayı, öğrenme süreçleri ile ilgili bilgilendirmeyi, destek olmaya ve kardeşler arası etkileşimi olumlu yönde artırmayı hedeflemektedir.

Kitap içinde yer alan uygulama örneklerinin zenginleştirilerek ev ortamında gerçekleştirilebilir şekilde tasarlanmasının özel gereksinimli çocuğun bulunduğu pek çok aileye katkı  ağlayacağını umut etmekteyiz.

Kitabın okuyuculara faydalı olması dileğiyle…

Kübra TÜRKAHMETOĞLU

Dr. Ayşe Tuba CEYHUN