BİLİŞSEL GELİŞİM

ÖNSÖZ

Çocuk gelişiminin çok hızlı olduğu ve kritik yıllar olarak da nitelendirilen yaşamın ilk yılları, bireyin gelişiminin temelini oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu yıllarda kazanılması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Özellikle de çocukluğun ilk yıllarından itibaren ilkokula başlayıncaya kadar olan süreyi kapsayan Erken Çocukluk Dönemi; kişinin ileriki yaşamına ilişkin birçok yapı taşının oluştuğu ve şekillendiği, zihinsel, fiziksel, dil, sosyal ve duygusal gelişimin son derece hızlı olduğu çok önemli ve çok hassas bir süreçtir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, çocukların ilk 6 senedeki gelişimlerinin yakından takip edilmesi gerektiğini, bu dönemin genel gelişim açısından çok önemli olduğunu ve bu yaşlarda oluşturulacak temelin kişinin tüm hayatı boyunca etkili olacağını vurgulamaktadırlar.

İnsanı insan yapan en önemli özelliğinden biri de bilişsel gücüdür. Bu gücüyle insan, diğer canlılardan daha üstün hale gelerek onları egemenliği altına alır, doğayla başa çıkmayı öğrenerek kültürel değerler üretir, teknolojiyi geliştirerek ortaya çıkan ürünlerle yaşamı kolaylaştırır ve anlamlı kılar.

Erken Çocukluk Döneminde, hızlı bir ilerlemenin gözlendiği gelişim alanlarından biri olan bilişsel gelişim; çocuğun içinde yaşadığı çevrede gördüğü, duyduğu, dokunduğu, tattığı nesneler hakkında düşünmesini ifade eder. Kuramsal anlamda bilişsel gelişim; diğer gelişim alanlarıyla işbirliği halinde gerçekleşen, doğumdan başlayarak, çevre ile etkileşimi sağlayan, bilginin edinilip kullanılmasına yardım ederek dış dünyanın anlaşılmasına yarayan, bilginin saklanması, yorumlanması, yeniden düzenlenmesi, değerlendirilmesi ve kullanılmasını ifade eden tüm bilişsel süreçleri içine alan bir gelişim alanıdır.

Her çocuğun, birbirinden farklı bir bilişsel yapı ve yeteneklerle dünyaya geldiği gerçeğinden hareketle, bu yaş çocuklarının eğitimiyle ilgilenenler tarafından, çocukların bilişsel özelliklerinin tanınması, sağlıklı ve nitelikli bir bilişsel donanıma sahip olmaları yönünde sağlayacakları uyarıcılar, araç-gereçler, düzenleyecekleri eğitim ortamları ve seçecekleri etkinlikler; çocukların bilişsel gelişimlerini destekleme ve kapasitelerini en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak açısından çok önemlidir.

Bilişsel gelişim konusunda doğru ve etkili yaklaşımları ele alarak, ilgili kuramsal ve uygulamalı bilgilere yer vererek başta alanda çalışan çocuk gelişimciler ve öğretmenler olmak üzere okul öncesi ve ilkokul yıllarındaki çocukların öğretmeni olmayı amaçlayan adayları, hatta çocuğunun gelişimini benimseyen ve önem veren anne babaları zengin içeriği ile desteklemeyi amaçlayan bu kitaba katkı sağlayan tüm yazarları gönülden kutluyorum.

Bilişsel gelişim alanında değerli bir kaynak olarak faydalanılacağını düşündüğüm kitabın oluşturulmasında; çocuklarımızın, ailelerinin ve öğretmenlerinin yüksek yararı için gösterilen emek dolu çabaya şükranlarımı sunuyorum.

Prof. Dr. Nilüfer Darıca

Haziran, 2021