RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR VE EĞİTİMLERİ

Bir çocuğun hayatını sağlıklı ve uyum içinde sürdürebilmesi için bakıma

ve sevilmeye ihtiyacı vardır. Temel ihtiyaçlar olarak adlandırılan bu ihtiyaçlar

aile, yakın çevre, okul ve toplum ile iş birliği içinde giderilmektedir. Temel

ihtiyaçların zamanında ve yeterince giderilmemesinin sonucu olarak çocuklar

risklerle karşı karşıya kalabilmektedir. Literatürde risk altında bulunan çocuğun,

yaşına uygun olmayan, tehlike ve risk içeren yaşantı sürdüren çocuklar olarak

tanımlandığı görülmektedir. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar incelendiğinde

gelişmekte olan ülkelerde daha yoğun olmak üzere risk altındaki çocukların

sayısında artış olduğu gözlenmektedir. Çocukları riskli davranışlara sevk

eden nedenler aile, çevre ve psikolojik faktörler olarak sınıflandırılmaktadır.

Araştırmacılar risk altında bulunan çocukların, okuldan kaçma, madde kullanma,

sokakta çalışma, çalma, yalan söyleme, kendine ve çevreye zarar verme,

dikkat eksikliği, otoriteyle sorun yaşama ve suç işleme gibi riskli davranışlar

gösterme olasılıklarına sahip olduklarını öne sürmektedirler. Sonuç olarak

çocukların bu davranış eğilimlerinden dolayı başta ailesi olmak üzere okulda

arkadaşları, öğretmenleri tarafından yaramaz, hareketli olarak etiketlenmeleri

ve bu etikete uygun davranışlar geliştirmeleri söz konusu olabilmektedir.

Kendine verilen etikete uygun davranış tarzları geliştiren çocukların okul

ortamının gerektirdiği becerileri kazanımı ile ilgili sorunlar yaşamaları ve

okuldan atılmaya kadar giden sonuçlarla karşılaşmaları olasıdır. Diğer bir

anlatımla okul ortamlarının gerektirdiği becerileri geliştiremeyen çocuk

gittikçe yalnızlaşmakta, dışlanmakta ve yavaş yavaş okuldan kopabilmektedir.

Risk altında bulunan çocuklar ve eğitimleri kitabının amacı, konu ile ilgili

araştırma, proje sonuçlarına dayalı bilgiler sunarak öğretmenler ve öğretmen

adaylarının farkındalıklarını artırmak, bu çocukları erken dönemde tespit etmek

hususunda öğretmenlere ve çocuğun eğitiminde sorumlu diğer paydaşlara

kılavuzluk etmek, öğretmenlerin sınıflarında risk faktörünün çocuğun gelişimi

ve eğitimine vereceği zararın önüne geçebilmek için alternatifler üretmek ve

işbirlikleri geliştirmek hususunda yeterlik kazanmalarını sağlamaktır.

Risk altında bulunan çocuklar ve eğitimleri kitabı toplam 14 bölümden

oluşmaktadır. Bunlar:

Ekran Bağımlılığı Olan Çocuklar ve Eğitimleri, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Çocukların Eğitimleri, Mevsimlik Tarım İşçisi Aillerin Çocukları ve Eğitimleri, Tek Ebeveyne Sahip Çocuklar ve Eğitimleri, İstismar ve İhmale Ugrayan Çocuklar ve Eğitimleri, Türkiye’deki Suriyeli Çocuklar ve Eğitimleri, Madde Bağımlılığı Olan Çocuklar ve Eğitimleri, Sokak Çocukları ve Eğitimleri, Sosyal Hizmetler Bünyesinde Kalan Çocuklar ve Eğitimleri, Suça Yönlendirilen Çocuklar ve Eğitimleri, Özel Gereksinimli Çocuklar ve Eğitimleri, Duygusal ve Davranışsal Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri, Sağlık Sorunları Olan Çocuklar ve Eğitimleri, Çalışan Çocuklar ve Eğitimleri, Duygusal ve davranışsal sorunları olan çocuklar özel eğitime gereksinim duyan çocuklar bölümünde değinilmiş olmasına rağmen öğretmenlerin sınıflarında duygusal ve davranışsal sorunları olan çocuklara rastlama

olasılıklarının yüksek olabileceği düşüncesinden dolayı ayrı bir bölüm halinde

daha ayrıntılı bir şekilde ele alınma ihtiyacı hissedilmiştir.

Risk altında bulunan çocuklar kitabının çocukların eğitimi ile ilgilenen tüm

paydaşlara, risklerin çocukların gelişimi ve eğitiminde vereceği zararı en aza

indirgeme hususunda yardımcı olması dileğiyle…..

Editör

Prof. Dr. Zarife SEÇER

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa